Een Tiny Forest® in Groningen
Het Schrieverswold is een klein privébos in Warffum, in het noorden van de provincie Groningen. Het minibos is aangeplant op een particulier erf. Op het perceel was voor de aanplant van het Schrieverswold al een oude boomgaard aanwezig. Er stonden al veel fruitbomen zoals appel-, peren-, noten-, pruimen- en kersenbomen. Daarnaast stonden er een 30-tal oude inheemse bomen zoals elzen, esdoorns, essen, populieren en wilgen.
De aanleiding
Een voorgaande eigenaar van het perceel had veel hoge bomen (populieren) gerooid, hierdoor waren er grote kale stukken ontstaan. Astrid Stam en Sven Schriever, de nieuwe eigenaren van het perceel, hadden via hun bedrijf contact met het IVN en Staatsbosbeheer. Bij deze samenwerking werd hun duidelijk dat het Instituut voor Natuureducatie (IVN) in Nederland bezig is met het stimuleren van het aanplanten van kleine bossen met inheemse planten, een zogenaamd Tiny Forest ®.
Astrid en Sven hebben meegedaan aan een prijsvraag van het IVN en hun stuk land in Warffum is door het IVN uitgekozen voor sponsoring van een particulier Tiny Forest®. De sponsoring bestond uit een gratis cursus Tiny Forest ® plantmethode en een mooi bedrag voor de aanschaf van het plantmateriaal.
Het doel
Omdat veel stukken op het perceel leeg waren was de aanblik van de tuin wel mooi maar nog niet prachtig. Daarnaast wilde de familie Schriever en huisvriend Ronald graag meer leven in de tuin. Leven van flora en fauna, van vogels en zoogdieren tot insecten. Om op het perceel meer biodiversiteit te creëren is gekozen voor een Tiny Forest ®. Dat is een klein bos met inheemse bomen en struiken, zo’n inheems bos groeit snel en heeft een dichte begroeiing. Naast het aanplanten van het nieuwe kleine bos is gekozen voor het aanplanten van jonge bomen door de gehele tuin. Dit is gedaan om nog meer kale plekken in de tuin op te kunnen vullen.
Plan van aanpak
Goede vriend Ronald, met groene vingers, heeft de IVN cursus Tiny Forest ® plantmethode gevolgd en is samen met Sven en Astrid begonnen aan de voorbereiding. Zo moest er eerst een veldverkenning plaatsvinden. Dat is een onderzoek naar de bomen, struiken en heesters die in de omgeving (straal 2km) van de plantlocatie groeien. Op basis van die informatie en een bodemonderzoek kon bepaald worden welke boomsoorten geschikt waren om aan te planten in het Schrieverswold.
Het maken van de bestellijst van planten en het vinden van leveranciers voor de planten werd een intensieve interactie met Google en het Internet. Voor het regelen van de materialen voor de bodemverbetering en de graafmachine werd Astrid ingezet. Allemaal acties die we moesten uitvoeren voordat we een plant in de grond konden steken. Sven en Ronald zijn eerst zelf begonnen met het maaien van het gras en het verwijderen van de bramenplanten op de plantlocatie.
Als doel hadden wij gesteld dat het nieuwe minibos in november 2019 geplant moest zijn. Nog voor de vorst en in de beste periode voor het ontwikkelen van het wortelgestel voor de planten. De benodigde acties om het minibos te realiseren zijn uitgevoerd van half september tot half november.
Bodemonderzoek
Het bodemonderzoek is uitgevoerd met behulp van Internet en een grondboor. Via de website maps.bodemdata.nl is de grondsoort en de grondwatertrap opgezocht. De grondwatertrap geeft aan hoe de grondwaterstand in het gebied kan variëren. Hierdoor krijg je een indicatie van hoe nat of droog het gebied kan zijn. Door op een aantal plaatsen monsters te nemen van de grond met een grondboor is de vochtigheid van de grond verder onderzocht.
Met het bodemonderzoek middels de grondboor werd ook duidelijk tot hoe diep de grond is verdicht. De verdichting van de grond is relevant voor het bepalen van de minimale diepte voor het afgraven van het plantvak. Indien de grond erg is verdicht kunnen de wortels van de planten zich niet goed ontwikkelen.
Het Schrieverswold heeft een bodem van klei, tot ongeveer 80 cm diepte, daaronder ligt zavel. De verdichtingsdiepte was ongeveer 50 cm. We hebben besloten om de grond tot op 1 meter diepte te verbeteren. Dit is overigens de aanbevolen diepte voor dit soort minibos projecten.
Het ontwerp
Het plan was om een aantal plantvakken te maken met goed bewerkte en licht verrijkte grond. Zo zouden op verschillende plekken in het Schrieverswold nieuwe kleine bossen kunnen ontstaan. Er is één officieel Tiny Forest ® aangelegd volgens de officiële plantmethode. Dit minibos heeft een oppervlakte van ongeveer 185 vierkante meter. Daarnaast zijn er nog een paar kleinere plantvakken gemaakt van in totaal ongeveer 60m². De 30 planten die over waren uit de bestelling zijn verspreid over de rest van het Schrieverswold.
Voordat er aangeplant kon worden moest er eerst een goed ontwerp zijn. Sven en Ronald hebben de locatie onderzocht en een eerste schets gemaakt om de mogelijkheden verder uit te denken. Allereerst is bepaald wat de beschikbare ruimte is en wat de afstand tot de erfgrens is. Het officiële minibos moet ook overal minimaal 4 meter breed zijn. Dit zijn belangrijke zaken om mee te nemen in het ontwerp.
De realisatie
Half november 2019 zijn de nieuwe minibossen in het Schrieverswold gerealiseerd. De grond was voorbereid, verbeterd en gevuld met 765 inheemse planten. De komende 10 jaar zullen wij beelden tonen van de ontwikkeling van het officiële minibos en de rest van het Schrieverswold. Het minibos zal minimaal 10 jaar ongestoord groeien. Volg de groei van het minibos via deze website, lees het Woldnieuws.
Lees meer over onze plantlocatie met meer informatie rondom het bodemonderzoek, de veldverkenning en het bestellen van materialen. Lees onze overzichtpagina voor meer detailinformatie.
Cursus Tiny Forest® plantmethode van het Instituut voor Natuureducatie (IVN) op zaterdag 14 en 28 september 2019.
Met Internet en een grondboor is onderzocht welk type grond op de locatie aanwezig is. Ook is de grondwatertrap bepaald via de website van Bodemdata.
In een straal van 2 kilometer rondom de plantlocatie is onderzocht welke inheemse bomen, struiken en heesters er groeien. Met deze informatie is de bestellijst voor het bosplantsoen opgesteld.
Op de plek waar het Schrieverswold aangeplant ging worden groeide voor een deel nog bramen. De bramen en het hoge gras is ter voorbereiding gemaaid en daarna werd de oppervlakte van de beoogde plantlocatie afgezet met paaltjes. De planten en bewerking van de grond konden geregeld worden.
Eindelijk waren de planten en materialen voor de grondbewerking uitgezocht, bestellen maar! De grond zou bewerkt gaan worden met een graafmachine, in de omgeving hadden we een aannemer gevonden die de Schrieverwold-grond ging voorbereiden.
Een grote wagen met stro en een kiepwagen met houtsnippers kwamen langs om de materialen voor de afwerking van het nieuwe minibos af te leveren.
De groei van het minibos Schrieverswold is gestart in november 2019. Op deze tijdlijn zullen we ieder half jaar een foto van plantvak A in het minibos plaatsen. De foto maken we telkens vanaf dezelfde locatie en positie zodat we hopelijk een mooie serie beelden krijgen van de groei en bloei van het minibos.
Na 3 maanden en een hele milde winterperiode komen de eerste knoppen uit. Nog niet het hele bos staat in bloei maar een aantal planten tonen al een teken van leven. Hopelijk blijft de winter zo rustig. De voorjaarsstormen Ciara, Dennis en Ellen heeft het Tiny Forest zonder problemen doorstaan.
Bijna alle planten in het Tiny Forest en de rest van het Schrieverswold hebben blad, knoppen of bloeien zelfs. Eind april 2020 stonden de planten voor het eerst in het blad, in een klein aantal planten lijkt nog geen leven te zitten. De vogelkers en vlier hebben al mooie witte bloemen, de lindes ontvouwen hun zachte bladeren.
De planten staan nu allemaal in het blad en er zijn ook weer nieuwe bloeiers bij gekomen. De Gelderse roos staat prachtig in bloei met mooie witte schermbloemen, zelfs de kleine hulsttakken hebben kleine bloemetjes. Het minibos heeft zich na 6 maanden goed ontwikkeld en blijkt goed bestand tegen het droge voorjaar van 2020.
De zomer is weer heet dit jaar en de planten zijn goed gegroeid. De gelderse roos en zwarte bes hebben veel bessen. De zwarte els heeft last van rupsen maar is wel het hardst gegroeid, ze zijn al 2 meter hoog.
Het eerste jaar groeien zit er bijna op, het minibos heeft het goed gedaan. De meeste planten zijn goed aangeslagen en het Tiny Forest is al op sommige plaatsen erg dicht begroeid. De herfst doet zijn intreden en de planten krijgen nu prachtige kleuren.
Half januari viel er voor het eerst sneeuw in het nieuwe minibos. De sneeuw bleef in de ochtend liggen en dat leverde mooie plaatjes op. De wortels van het bos zijn goed beschermd door de mulchlaag.
Het leek wel lente dit weekend, de bomen, struiken en heesters zijn nog kaal maar krijgen al wel weer nieuwe knoppen.
De eerste bloemen bloeien in het Schrieverswold. De holwortel bloeit in het paars en wit, dit schijnt een zeldzame plant te zijn die op de rode lijst staat. Hier in de tuin is de holwortel volop aanwezig. De eerste tekenen dat het voorjaar nu echt begint.
Alle planten in het minibos zijn goed door de winter gekomen. begin mei hebben bijna alle planten blad of zelfs bloemen. Alleen de eiken vertonen nog geen nieuw blad, die zijn ieder jaar als laatste.
In het voorjaar van 2021 heeft het veel geregend met af en toe ook zonneschijn. De planten in het Tiny Forest staan er eind mei 2021 heel goed bij, het hele bos is knalgroen en de planten zijn al weer met hun groei gestart. Water en zon doen het bos veel goeds. De grondwaterstand in Nederland is inmiddels weer op een normaal niveau, hopelijk profiteerd ons minibos daar ook goed van dit jaar.
De zomer is in zicht en het minibos is al weer enorm gegroeid. De vijver ligt er ook goed bij, een blije vijver met blije vissen.
De herfstkleuren schitteren in het Tiny Forest. De planten hebben al heel wat blad laten vallen en mulchen de bosvloer nu zelf. Het minibos is op plaatsen meer dan een meter gegroeid in het afgelopen seizoen. De elzen en populieren zijn het hoogst, al meer dan 3 meter hoog!
Het voorjaar is weer aangebroken eind april 2022. De planten krijgen knoppen en bladeren, het Tiny Forest kleurt langszaam groen en in het Schrieverswold bloeien de eerste fruitbomen al. De rode hazelaar van Maaike heeft weer katjes gemaakt, hopelijk krijgen we dit jaar nog meer hazelnoten.
Het was een prachtig voorjaar en de planten in het Schrieverswold en het Tiny Forest hebben het goed gedaan. De planten in het minibos zijn dit jaar veel minder overwoekerd met akkerwinde dan het vorige jaar, bij sommige bomen zie je de kerving van de akkerwinde van vorig jaar in de bast staan. In de rest van de tuin zijn de paden en open plekken weer gemaaid.
Deze herfst 2022 is het Tiny Forest bijna 3 jaar oud, het minibos is al erg groot geworden. Een flink aantal bomen is al meer dan 6 meter hoog en het bos is dicht begroeid. De bladeren van het bos beginnen al te verkleuren en zullen straks een goede mulchlaag vormen op de bodem.
In april 2023 was het Schrieverswold al weer helemaal groen. De narcissenbollen en tulpenbollen bloeiden mooi, het Tiny Forest werd al weer voller en voller. Het voorjaar was nat deze keer, de planten zien er ook goed uit door al dat vocht. De eerste zonnige dagen zijn al geweest en de natuur is weer tot leven gekomen, overal hoor je ook vogels en zie je insecten. De vijver is ook weer actief, de vissen eten al weer en de kikkers geven een concert.
De lente heeft weer gezorgd voor wilderige groei en bloei in het Schrieverswold en het Tiny Forest. De Gelderse Roos staat volop in bloei in het minibos, de grote witte schermbloemen schitteren aan de takken. Later in de zomer zullen de bloemen van de Gelderse Roos uitgroeien tot grote rode bessen. De bessen van de Gelderse Roos zijn erg in trek bij de pestvogel, helaas hebben we die nog niet gespot in het Schrieverswold.
Deze zomer zijn de vinderstruiken rondom de wadi goed gegroeid. De struiken zitten helemaal vol met allerlei soorten vlinders, zoals: het koolwitje, de atalanta, dagpauwoog en vosjes. De vlinderstruiken zijn zelf gestekt en vorig jaar in het voorjaar aangeplant rondom de wadi, het heeft iets meer dan een jaar geduurd voordat de struiken groot genoeg waren om boven het hoge gras uit te komen. om de nieuwe stekken een goede kans te geven is het gras rondom de struiken regelmatig met de hand weggesneden.
De herfstkleuren zijn weer prachtig in het Schrieverswold. De Spaanse aak in het rood en de berken in het geel, de diversiteit aan kleuren is het mooiste als er wat zonlicht op valt. De vogels foerageren in het Tiny Forest, we zien er steeds meer zoals deze keer: het Goudhaantje. De dichte begroeiing in het Tiny Forest geeft de vogels veel bescherming en er zitten veel insecten in het bos, zoals: torren, spinnen, wantsen en kervertjes.
Woldnieuws
Tiny Forest 4 jaar oud
Het Tiny Forest Schrieverswold in Warffum is inmiddels 4 jaar oud. Het minibos is de laatste jaren enorm gegroeid, veel planten zijn al meer dan 7 meter hoog. De meeste plantensoorten in de verschillende plantlagen van het Tiny Forest doen het goed. De biodiversiteit is toegenomen in de omgeving van het bos, met name het aantal vogels dat zich in het minibos bevind is toegenomen. Na 4 jaar is er ook aardig wat [...]
Extra planten en de moestuin gemaaid
Begin november hebben we extra bomen geplant in het Schrieverswold. Naast het Tiny Forest is een zomereik, twee ruwe berken en zwarte elzen geplant. In de voortuin zijn ook veel zwarte elzen aangeplant, de plantjes waren spontaan op de parkeerplaats en in het grasveld opgekomen. In de omgeving van de oude moestuin hebben we ook vlinderstruiken en zwarte elzen aangeplant. We hopen dat de nieuwe aanplant voor nog meer diversiteit zorgt, op sommige [...]
Het concept van Tiny Forests
In een wereld waar klimaatverandering en biodiversiteitsverlies steeds dringender worden, is er behoefte aan innovatieve benaderingen om onze planeet te redden. Eén dergelijke innovatie die snel aan populariteit wint, is het concept van een Tiny Forest. Deze kleine, dichte bossen vormen een hoopvolle benadering van het herstellen van de natuurlijke wereld en het bestrijden van klimaatverandering. De oorsprong en toepassing van Tiny Forests Het concept van Tiny Forests werd voor het eerst geïntroduceerd [...]
Een particulier Tiny Forest®
- is minimaal 100 m² groot
- bevat minimaal 25 inheemse (autochtone) boomsoorten
- er zijn minimaal 3 planten per vierkante meter aangeplant
- de grond is bewerkt volgens de Tiny Forest® plantmethode
Daarnaast is er na het aanplanten een mulchlaag van 15 cm aangebracht en het bos moet 10 jaar ongestoord kunnen groeien. Lees meer op de website van het IVN.
